DIỄN ĐÀN NGHỀ LUẬT

ĐỊNH TỘI DANH: TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH ÁN VÀ TỘI TỪ CHỐI HOẶC TRỐN TRÁNH NGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG
Ngày đăng: 09/02/2023

 

ĐỊNH TỘI DANH

 

TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH ÁN VÀ TỘI TỪ CHỐI HOẶC TRỐN TRÁNH NGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG

 

Hai tội danh được so sánh ở các tiêu chí sau:

Tiêu chí

Tội không chấp hành án

Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng

Cơ sở pháp lý

Điều 380 BLHS 2015(sửa đổi, bổ sung 2017)

Điều 186 BLHS 2015(sửa đổi, bổ sung 2017)

Khách thể tội phạm

Xâm phạm hoạt động tư pháp, cụ thể là trật tự quản lý trong việc chấp hành bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Xâm phạm nghĩa vụ quan hệ gia đình, cụ thể là được cấp dưỡng từ người có nghĩa vụ cấp dưỡng.

Điều kiện truy cứu

Có điều kiện chấp hành bản án/quyết định có hiệu lực của Tòa án nhưng không chấp hành mặc dù đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà vẫn vi phạm.

 

 

Có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng làm cho người được cấp dưỡng lâm tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà vẫn còn vi phạm.

Chủ thể của tội phạm

Người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự, đồng thời có nghĩa vụ chấp hành bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực.

Người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự, đồng thời có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định pháp luật.

Lỗi

Cố ý trực tiếp

Quy định pháp luật

Điều 380. Tội không chấp hành án

1. Người nào có điều kiện mà không chấp hành bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật mặc dù đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế theo quy định của pháp luật hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

a) Chống lại chấp hành viên hoặc người đang thi hành công vụ;

b) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

c) Tẩu tán tài sản.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Điều 186. Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng

Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

 

 

I. MỘT SỐ HƯỚNG DẪN VỀ TÌNH TIẾT ĐỊNH TỘI

1. Tội không chấp hành án

- Tội không chấp hành án là tội của người mặc dù có điều kiện chấp hành án và đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế cần thiết mà vẫn cố ý không chấp hành án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật.

- Bản án và quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật ở đây là án và quyết định về dân sự, hôn nhân gia đình, lao động; án hình sự về cải tạo không giam giữ, quản chế, phạt tiền, bồi thường thiệt hại, tịch thu tài sản. Đối với án hình sự về phạt tù, người được tại ngoại trốn thì bị truy nã và cưỡng chế chấp hành án; người bị giam trốn thì tùy từng trường hợp; bị xử lý theo Điều 84 (tội chống phá trại giam) hoặc theo Điều 245 (Tội trốn khỏi nơi giam).

- Cố ý không chấp hành mặc dù bị áp dụng biện pháp cưỡng chế cần thiết là những trường hợp như: bị cưỡng bức dọn đồ đạc để trả nhà chiếm igữ trái pháp mà kêu gào, xô đẩy, giằng co, gây huyên náo để chống lại; bị niêm phong, kê biên tài sản, phát mại tài sản hoặc khấu trừ lương (để buộc phải bồi thường thiệt hại, phải trả nợ hoặc thi hành việc trợ cấp nuôi con…) mà cũng có những hành vi như trên và có khi còn có những lời nói gây ảnh hưởng xấu cho cơ quan Nhà nước hoặc tổ chức xã hội; người đang chấp hành án cải tạo không giam giữ đã được giải thích, giáo dục, răn đe vẫn không chịu nộp phần khấu trừ thu nhập do quyết định của bán án hoặc vẫn lẩn trốn sự giám sát, giáo dục của cơ quan hoặc tổ chức xã hội được giao trách nhiệm.

- Chủ thể của tội không chấp hành án là người có nghĩa vụ chấp hành bản án hoặc quyết định và cũng có thể là người có quyền lợi quan hệ với người có nghĩa vụ chấp hành án.

 (Mục 8, Chương 8 Nghị Quyết 04/HĐTPTANDTC/NQ ngày 29/11/1986 )

2. Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng

- Nghĩa vụ cấp dưỡng là nghĩa vụ của một người phải đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình. Theo quy định tại các điều từ Điều 50 đến Điều 60 Chương VI của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000, thì nghĩa vụ cấp dưỡng được thực hiện giữa:

a) Vợ và chồng;

b) Cha, mẹ và con;

c) Ông bà nội, ông bà ngoại và cháu;

d) Anh chị em với nhau.

- Có khả năng thực tế để thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng là trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng có tiền, tài sản hoặc thu nhập có khả năng bảo đảm cuộc sống của gia đình với mức sống trung bình ở địa phương.

- Hành vi trốn tránh hoặc từ chối nghĩa vụ cấp dưỡng thường được biểu hiện bằng việc không chịu đóng góp tiền, tài sản để cấp dưỡng mặc dù có khả năng thực tế để thực hiện nghĩa vụ đó.

- Chỉ có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, khi có đầy đủ các dấu hiệu sau đây:

a) Người vi phạm phải là người có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình;

b) Người vi phạm từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng;

c) Việc từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng đã gây hậu quả nghiêm trọng (tức là làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khoẻ như: ốm đau, bệnh tật, v.v…). Trong trường hợp chưa gây hậu quả nghiêm trọng thì người vi phạm phải đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử về tội phạm này cần lưu ý, nếu đã có bản án, quyết định của Toà án buộc người có nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ của mình mà người đó vẫn cố tình không chấp hành, mặc dù đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế cần thiết, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 304 BLHS về tội không chấp hành án.

(Mục 8 Thông tư liên tịch Bộ Tư Pháp - Bộ Công An - Toà Án Nhân Dân Tối Cao - Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao Số 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25 tháng 9 năm 2001)

II. MỘT SỐ HƯỚNG DẪN CÁC TÌNH TIẾT ĐỊNH KHUNG CỦA TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH ÁN

  1. Tình tiết “Chống lại chấp hành viên hoặc người đang thi hành công vụ”

Chấp hành viên là người được Nhà nước giao nhiệm vụ thi hành các bản án, quyết định theo quy định pháp luật.

Chống lại chấp hành viên hoặc người đang thi hành công vụ được hiểu là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật.

(Tham khảo Điều 330 Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017)

3. Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt

Là trường hợp người phạm tội sử dụng thủ đoạn dối trá một cách tinh vi, sử dụng công nghệ cao đê thực hiện hành vi phạm tội, che giấu tội phạm, đổ tội cho người khác hoặc người phạm tội có hành vi tiêu hủy chứng cứ, gây khó khăn cho việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm.

(Tham khảo Điểm a khoản 1 Điều 4 Nghị Quyết 03/2020/NQ-HĐTP)

4. Tẩu tán tài sản

Là hành vi xác lập các giao dịch giả tạo nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ đối với người thứ ba. Theo đó, các giao dịch thường được lập để nhằm mục đích tẩu tán tài sản đó là giao dịch về mua bán, tặng cho, chuyển nhượng.

III. NGUỒN TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Tổng hợp 31 Nghị Quyết Của Hội Đồng Thẩm Phán Toà Án Nhân Dân Tối Cao Trong Lĩnh Vực Hình Sự, Tố Tụng Hình Sự (từ năm 1986 đến tháng 11 năm 2021)”. http://fdvn.vn/tong-hop-31-nghi-quyet-cua-hoi-dong-tham-phan-toa-an-nhan-dan-toi-cao-trong-linh-vuc-hinh-su-to-tung-hinh-su-tu-nam-1986-den-thang-11-nam-2021/. Nghị Quyết Số 04/HĐTPTANDTC/NQ Ngày 29/11/1986 Hướng Dẫn Áp Dụng Một Số Quy Định Trong Phần Các Tội Phạm Của Bộ Luật Hình Sự - Stt 30, trang 420-452.

 - Nghị Quyết số 03/2020/HĐTPTANDTC/NQ Ngày 30/12/2020 Hướng Dẫn Áp Dụng Một Số Quy Định Của Bộ Luật Hình Sự Xét Xử Trong Tội Phạm Về Tham Nhũng Và Tội Phạm Khác Liên Quan Đến Chức Vụ  https://congbao.chinhphu.vn/noi-dung-van-ban-so-03-2020-nq-hdtp-33305?cbid=34955 .

- Tổng hợp 20 bản án, quyết định giám đốc thẩm của Tòa án về hành vi tẩu tán tài sản,https://fdvn.vn/tong-hop-20-ban-an-quyet-dinh-giam-doc-tham-toa-an-nhan-dinh-ve-hanh-vi-tau-tan-tai-san/.

- Giao dịch về tài sản với người thi hành án khi nào vô hiệu, https://fdvn.vn/giao-dich-ve-tai-san-voi-nguoi-phai-thi-hanh-an-khi-nao-vo-hieu/.

Nguồn: Sưu tầm, tổng hợp.

LINK PDF: ĐỊNH TỘI DANH: TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH ÁN VÀ TỘI TỪ CHỐI HOẶC TRỐN TRÁNH NGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG

………………..

Luật sư tại Đà Nẵng

99 Nguyễn Hữu Thọ, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế: 

56A Điện Biên Phủ, phường Phường Đúc, thành phố Huế, Thừa Thiên Huế

Luật sư tại TP. Hồ Chí Minh:

122 Đinh Bộ Lĩnh, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 5, số 11 Ngõ 183, phố Đặng Tiến Đông, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội

Luật sư tại Nghệ An:

Số 19 đường V.I Lê Nin, Nghi Phú, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An

Quốc lộ 1A, Khối 11, phường Quỳnh Xuân, Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An

Website: www.fdvn.vn    www.fdvnlawfirm.vn  www.diendanngheluat.vn  www.tuvanphapluatdanang.com

Email: fdvnlawfirm@gmail.com    luatsulecao@gmail.com

Điện thoại: 0906 499 446 – 0905 045 915

Fanpage LUẬT SƯ FDVN: https://www.facebook.com/fdvnlawfirm/

Legal Service For Expat:  https://www.facebook.com/fdvnlawfirmvietnam/

TỦ SÁCH NGHỀ LUẬT: https://www.facebook.com/SayMeNgheLuat/

DIỄN ĐÀN NGHỀ LUẬT: https://www.facebook.com/groups/saymengheluat/

KÊNH YOUTUBE: https://www.youtube.com/c/luatsufdvn

KÊNH TIKTOK: https://www.tiktok.com/@luatsufdvn

KÊNH TELEGRAM FDVN: https://t.me/luatsufdvn

 

Hotline tư vấn:
Zalo